Podział majątku
Majątkiem jest mienie osoby, która go posiada. Stosownie do art. 44 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, Dz. U. poz. 1740 tj za mienie uważa się własność i inne prawa o charakterze majątkowymi. Taki charakter mają aktywa i pasywa przypadające z określonego stosunku prawnego. Mowa tutaj o wszelkich prawach majątkowych mających korzyść dla uprawnionego oraz o takich zobowiązaniach, do których spełnienia powołany został uprawniony. Najogólniej mówiąc będzie to więc prawo do nieruchomości, rzeczy ruchomych i innych praw dotyczących własności jak i zobowiązań.
Jaki majątek może być podzielony ?
Nabycie majątku zagwarantowane jest wejściem w określony stosunek prawny, z którego wynika prawo do majątku. Ustawa wiąże określone skutki prawne z majątkiem pozostającym we współwłasności, w małżeństwie, gospodarstwie rolnym, przedsiębiorstwie bądź też spółce.
Czym jest podział majątku ?
Podział majątku stanowi nic innego jak jego rozdzielenie. Udziały w majątku mogą być wydzielone po gruntowej wycenie całości. Dzieli się wszystko to co przedstawia wartość ekonomiczną i przynosi zysk. Doliczyć do tego należy również podział zobowiązania na tyle części, ilu jest zobowiązanych. Stosownie do art. 211 Kodeksu Cywilnego, uprawniony ze stosunku współwłasności ma prawo żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, pod warunkiem, że podział nie jest sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo nie zmienia rzeczy lub nie zmniejsza jej wartości. W klasycznym przypadku podziału nieruchomości, jeżeli jest taka możliwość podzielić ją można w sposób fizyczny, poprzez podział na tyle części ilu jest uprawnionych. Przypadek nierównego podziału czyni dla uprawnionego możliwość otrzymania części za dopłatą wyrównującą wartość części należnej. Brak zgodnego stanowiska na jeden bądź drugi sposób podziału pozostawia tylko możliwość podziału majątku na skutek sprzedaży i podziału uzyskanej sumy. Podobnie postąpić należy w przypadku majątku uzyskanego w drodze dziedziczenia, o czym stanowi art. 1070 Kodeksu Cywilnego. Jednak nie we wszystkich wypadkach istnieje możliwość takiego podziału bądź sprzedaży. Istnieją określone wyjątki.
Podział gospodarstwa rolnego.
Podział nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego nie zawsze jest możliwy. Szerzej na temat podziału nieruchomości rolnej mówi Nam art. 211 § 2. Kodeksu Cywilnego, który odsyła do przepisu art. 166 § 1 tejże ustawy. Stosownie do przywołanej normy prawa, nie jest możliwym taki podział nieruchomości, wskutek którego jeden ze współwłaścicieli część nieruchomości oddałby w inne ręce. Wówczas zastosowanie tutaj ma prawo pierwokupu.
Podział majątku wspólnego małżonków
Innymi zasadami kieruje się przy podziale majątku wspólnego małżonków. Zawarcie związku małżeńskiego z mocy prawa jest takim zdarzeniem, w momencie którego nupturienci wstępujący w związek małżeński wiążą się małżeńską umową majątkową o charakterze wspólności ustawowej, co oznacza że odtąd wspólnie bądź pojedynczo uzyskany majątek stanowi majątek małżeństwa, zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Tym sposobem nabyty majątek rozdzielony może być dopiero z chwilą ustania wspólności. Dopiero po ustaniu wspólności możliwym jest dokonywanie czynności o charakterze dyspozycyjnym w stosunku do przypadłego składnika majątkowego (art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Rozdzielność majątkowa.
Przed wstąpieniem w związek małżeński lub w trakcie jego istnienia, jest możliwość ustanowienia notarialnie lub sądownie rozdzielności majątkowej celem wyodrębnienia majątku każdego z małżonków. To rozwiązanie bywa korzystne w przypadku, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność obarczoną dużym ryzykiem ( art. 51 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Co w przypadku, gdy w do wspólności ustawowej małżonków zalicza się przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne albo inne przedmioty zaliczane do szczególnych wspólności ?
Wydawać się może, że majątek małżonka wchodzący w skład wspólnego majątku jak najbardziej należy się również małżonkowi drugiemu. W myśl art. 49 § 1 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, istnieje zakaz traktowania prawa wynikającego ze szczególnej wspólności jak prawa przysługującego drugiemu małżonkowi.
Zachęcamu do kontaktu z Naszą kancelarią.
Opracował prawnik: Magdalena Rybicka, według stanu prawnego na dzień 2 maja 2022 r.
