Zniesławienie
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że zniesławienie (określane też jako pomówienie, obmówienie czy oszczerstwo) jest w świetle prawa występkiem. Polega na pomówieniu osoby, grupy osób, instytucji, osoby prawnej, które naraża na utratę zaufania publicznego i poniżenie w opinii publicznej. Zniesławienie jest podstawowym przestępstwem przeciwko czci, które zawarte zostało w polskim Kodeksie karny.
Penalizując zachowania godzące w dobre imię jednostek lub grup i instytucji ustawodawca jasno określił, iż wartość ta jest cenna i konieczna do zabezpieczenia ze strony państwa.
Kwestie zniesławienia regulowane są w art. 212 Kodeksu karnego „Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”.
Zniesławienie jest występkiem, który zagrożony jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jest typem kwalifikowanym, ze stroną podmiotową umyślną w zamiarze bezpośrednim i ewentualnym. W razie skazania za niesławienie sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego lub dowolny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
Przestępstwo zniesławienia odnosi się do tzw. części podmiotowej. Oznacza to, iż sprawca ma w zamiarze poniżyć ofiarę w oczach innych, a nie godzić w samego zniesławianego. Omawiany czyn zabroniony stanowi przestępstwo formalne z narażeniem na niebezpieczeństwo. Oznacza to, że nie musi dojść do skutku, a więc do rzeczywistej utraty zaufania lub poniżenia. Wystarczy, że dana wypowiedź potencjalnie może mieć takie działanie. Warto pamiętać, że zniesławienie może być nie tylko słowne, może ono mieć także formę gestu. Jest przestępstwem powszechnym, co oznacza, że popełnić może je każdy człowiek. Może ono zostać dokonane wyłącznie umyślnie. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Akt oskarżenia może zostać wniesiony także przez prokuratora, ale tylko wówczas, gdy wymaga tego interes społeczny.
Wskazać należy także na różnicę pomiędzy zniesławieniem a zniewagą. Podstawową różnicą jest przedmiot ochrony. W przypadku zniesławienia ochronie podlega część przedmiotowa (obraz danej osoby, instytucji lub grupy osób w oczach innych ludzi), w zniewadze zaś część podmiotowa (osobiste poczucie godności). To właśnie dlatego znieważyć można tylko osobę fizyczną, a zniesławić także osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.
Kwestie zniesławienia regulowane są w art. 212 Kodeksu karnego „Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności”.
Zniesławienie jest występkiem, który zagrożony jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jest typem kwalifikowanym, ze stroną podmiotową umyślną w zamiarze bezpośrednim i ewentualnym. W razie skazania za niesławienie sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego lub dowolny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
Przestępstwo zniesławienia odnosi się do tzw. części podmiotowej. Oznacza to, iż sprawca ma w zamiarze poniżyć ofiarę w oczach innych, a nie godzić w samego zniesławianego. Omawiany czyn zabroniony stanowi przestępstwo formalne z narażeniem na niebezpieczeństwo. Oznacza to, że nie musi dojść do skutku, a więc do rzeczywistej utraty zaufania lub poniżenia. Wystarczy, że dana wypowiedź potencjalnie może mieć takie działanie. Warto pamiętać, że zniesławienie może być nie tylko słowne, może ono mieć także formę gestu. Jest przestępstwem powszechnym, co oznacza, że popełnić może je każdy człowiek. Może ono zostać dokonane wyłącznie umyślnie. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Akt oskarżenia może zostać wniesiony także przez prokuratora, ale tylko wówczas, gdy wymaga tego interes społeczny.
Wskazać należy także na różnicę pomiędzy zniesławieniem a zniewagą. Podstawową różnicą jest przedmiot ochrony. W przypadku zniesławienia ochronie podlega część przedmiotowa (obraz danej osoby, instytucji lub grupy osób w oczach innych ludzi), w zniewadze zaś część podmiotowa (osobiste poczucie godności). To właśnie dlatego znieważyć można tylko osobę fizyczną, a zniesławić także osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.
Opracowała: Magdalena Cheda-Gocał, według stanu prawnego na dzień 12 stycznia 2023 r.
